Av.Süleyman Çetin “yeni çıkarılacak yasa ,yayıncılardan-gazetecilerden mutlaka görüş alınarak hazırlansın..
Yeni yasa tasarısı özgür yayıncılığı,gazeteciliği,radyoları bitirir.”.DEDİ..
“yeni yasa ile radyolar tamamen biter”
RADYO Tv Yayıncıları Federasyonu (RATEF) eski genel sekreteri Av.Süleyman Çetin,
“; Dijitalleşen dünyada, sosyal medya ve internet haberleşme ağlarının denetim altına alınması” konusunda hazırlanan kanun teklifinde,Yayıncıların,gazetecilerin,Meslek örgütlerinin görüşleri alınmadan tasarı hazırlandı.
Bu tasarı ile özgür yayıncılık,gazetecilik yapılamaz.
Radyolar da tamamen kapsam dışına çıkarılarak,kaderlerine terk edilmiştir “dedi..
Av. Süleyman ÇETİN “devamla “Adalet ve Kalkınma Partisi tarafından TBMM’ne sunulan 27.05.2022 tarih ve 2/4471Sayılı “Basın Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” başlığı altındaki teklif, TBMM Adalet Komisyonu’na sunulmuştur.
Kanun Teklifi 2’si yürürlük maddesi olmak üzere toplam 40 maddeden oluşmaktadır.
Kanun Teklifinin Genel Gerekçesinden de anlaşılacağı üzere; Basın Kanunu ve sair kanunlarda değişiklik yapan kanun teklifinin temel amacı; dijitalleşen dünyada, sosyal medya ve internet haberleşme ağlarının denetim altına alınmasıdır.
Kanun Teklifi hakkında, özellikle basın yayın kuruluşları temsilcileri, dijital medya platformların temsilcileri, meslek kuruluşları temsilcilerivle . görüşmeler yapılmıştır.
Yapılan bu görüşmeler neticesinde; anılan Kanun Teklifi hazırlanırken yukarıda belirtilmiş bulunan temsilcilerin hiçbirisi ile görüşme yapılmadığı, taslak metin hakkında görüş ve önerilerinin alınmadığı ve kendilerinin de Kanun Teklifi metninden TBMM Adalet Komisyonu’na sunulması ile haberdar olduklarını belirtmişlerdir.
MADDELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
MADDE 1 :
Kanun Teklifinin 1.maddesi ile;5187 sayılı BasınKanunu’nun 1 inci maddesinin birinci fıkrası ile ikinci fıkrasında yer alan "yayımını" ibaresi "yayımı ile internet haber sitelerini"şeklinde değiştirilmiş ve bu değişikliklerle internet medya yayıncılarının da “Basın Kartı” sahibi olabilmelerine olanak sağlanmıştır. Anılan düzenleme bu yönü ile olumludur.
MADDE 2 :
Kanun Teklifinin 2.maddesi ile;süreli yayın tanımına internet haber siteleri deeklenmekte ve böylece internet haber siteleri de “süreli yayın” tanımı kapsamına alınmaktadır.
MADDE 3 :
Kanun Teklifinin 3.maddesi ile; internet sitelerinin künyelerinin kullanıcılar tarafından görülebilmesi ve dijital yayınların yayın tarihlerinin belirli olması zorunluluğu getirilerek, hukuk dışı yayınlarda sorumluların ve sorumluluk tarihlerinin tespitinin sağlanması amaçlanmıştır.
MADDE 4 :
Kanun Teklifinin 4.maddesi ile; internet sitelerininuygun “Elektronik Tebligat”adreslerinin bildirilmesi ve bu sayede basın duyurularının ve yargı organlarıncaverilen yayın yasağı kararlarının hızlı ve etkin bir şekilde tebliğinin sağlanması amaçlanmaktadır.
MADDE 5 :
Kanun Teklifinin 5.maddesi ile; internet haber siteleri için yayın durdurma müeyyidesi yerine, verilen süre içerisinde eksikliklerin giderilmemesi ya da gerçeğe aykırı bilgilerin düzeltilmemesi halinde öngörülen usul çerçevesinde “haber sitesi vasfı kazanamaması” kararı ile internet haber sitesi vasfını kazanamayan haber sitesi süreli yayın kapsamının dışındabırakılmış olacaktır.
MADDE 6 :
Teklifin 6.maddesi ile; İnternet haber sitelerinin yayınladıkları içerikleri doğruluğu, bütünlüğü ve erişilebilirliğisağlanmış şekilde iki yıl süre ile muhafaza etmeye ve gerektiğinde talep eden yetkili mercilere teslimetmeye, soruşturma veya kovuşturma konusu yapılması halinde,yetkili mercilerce ilgili internet haber sitesine bildirilmesine kadarsoruşturma veya kovuşturma konusu yayın kaydının saklanması zorunlu hale getirilmiştir.
MADDE 7 :
Teklifin 7.maddesi ile;cevap ve düzeltme hakkına ilişkin yükümlülükler getirilmiştir.
MADDE 8 :
Teklifin 8.maddesi ile;teslim ve muhafaza yükümlülüğünü yerine getirmeyen internet haber sitesi sorumlu müdürlerine müeyyide getirilmiştir.
MADDE 9 :
Teklifin 9.maddesi ile; dava açma süreleri ve bu sürelerin ne zaman başlayacağına ilişkin hükümler düzenleme altına alınmıştır.
MADDE 10 :
Teklifin 10.maddesi ile; basın kartı başvurusunun 14 nolu CumhurbaşkanlığıKararnamesinde düzenlenen görevine uygun bir şekilde İletişim Başkanlığına yapılacağı düzenlenmiştir.
MADDE 13 :
Teklifin 13.maddesi ile; yabancı medya mensuplarının basın kartını hangi şartlardaalacağı düzenlenerek, basın kartı alım işlemlerinde karşılıklılık esasının gözetileceği belirtilmiştir.
MADDE 14 :
Teklifin 14.maddesi ile; basın kartı başvurularını değerlendirecek Komisyonunkimlerden teşekkül edeceği, üye sayısı, görev süresi belirlenmektedir.
MADDE 15 :
Teklifin 15.maddesi ile: basın kartı sahibinin basın ahlâk esaslarına aykırı faaliyet vedavranışlarda bulunması halinde basın kartlarının Komisyon kararıyla iptal edileceği öngörülmüştür.
MADDE 16 :
Teklifin 16.maddesi ile; basın kartı sahibinin gerekli nitelikleri kaybettiğininanlaşılması nedeniyle basın kartının iptal edilmesi halinde iptal tarihinden itibaren bir yıl; basınahlâk esaslarına aykırı faaliyet ve davranışlarda bulunması neticesinde iptal edilmesi halinde ise beş yıl süre boyunca yeniden basın kartı düzenlenemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
MADDE 19 :
Teklifin 19.maddesi ile; 36 kişilik Basın İlan Kurumu Genel Kurulu 42’ye çıkarılmıştır.
MADDE 20-27:
Teklifin 20-27.maddeleri ile; internet haber sitelerine de resmi ilan ve reklam verilebileceğive uyulması gereken kurallar düzenlenmiştir.
MADDE 28 :
Teklifin 28.maddesi ile; internet haber siteleri de hukuki ve cezai sorumluluk kapsamına alınmıştır.
MADDE 29 :
Teklifin 29.maddesi ile; “özel saiklerle oluşturuluporganize bir biçimde yayılan içerikler veya bot hesaplar aracılığıyla yapılan paylaşımlar, internetortamındaki dezenformasyonu hızlı bir biçimde artırmaktadır. Bu şekilde maksatlı bir biçimdeoluşturulan uydurma içerikler, fikirler pazarındaki ürün güvenliğini olumsuz etkilemekte, bireylerinkanaat oluşumunu manipüle etmekte ve özgür düşünceyi ipotek altına alarak demokratik ortamınmasumiyetini zedelemektedir.Maddeyle, sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dışgüvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmayaelverişli olacak şekilde alenen yaymak” gerekçeleriyle (dezenformasyon) suç olarak düzenlenmektedir. Fiilin, "kamu barışını bozmaya"elverişli olması aranarak, bu suçun somut tehlike suçu olduğu vurgulanmıştır.Ayrıca suçun, failin gerçek kimliğini gizlemeksuretiyle veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hali, cezada artırım sebebi olaraköngörülmektedir.
MADDE 31 :
Teklifin 31.maddesi ile; Erişim Sağlayıcıları Birliği’nin görev alanı erişimin engellenmesi kararları ile birlikte içeriğin çıkarılması kararlarının uygulanması ile ilgili5651 sayılı Kanun ve diğer özel kanunlarda yapılan değişiklikleri de kapsayacak şekilde yenidenbelirlenmektedir.
MADDE 32 :
Teklifin 32.maddesi ile; İnternet sitelerinin dağınık yapısı nedeniyle içerik veya yer sağlayıcınınnerede bulunduğunun tespitinde yaşanan sorunların ve buna bağlı olarak ortaya çıkan yetkitartışmasının giderilmesi ve katalog suçlarla (Milli İstihbaratTeşkilatının faaliyetleri ve personeline yönelik suç teşkil eden içerikler katalog suçlar kapsamınadahil edilmiştir.) daha etkin mücadele edilebilmesi amacıyla yurt içi yurtdışı ayrımı kaldırılarak Başkanın engelleme yetkisi genişletilmiştir.
MADDE 33 :
Teklifin 33.maddesi ile; Hakim tarafından verilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesikararına konu içeriklerin başka internet adreslerinde de yayınlanması halinde ilgilinin başvurusuüzerine mevcut karardaki içeriklerle aynı olduğu tespit edilen içerikler için yeni bir mahkeme kararı aranmaksızın mevcut karar uygulanacaktır.
MADDE 34 :
Teklifin 34.maddesi ile; 7253 sayılıKanun ile sosyal ağ sağlayıcılara getirilen raporlama yükümlülüğü genişletilerekbelirli suçlara ilişkin olarak yürütülen yargılamafaaliyetleri kapsamında sosyal ağ sağlayıcıların adli mercilere bilgi vermemesi neticesindesoruşturma ve kovuşturmaların akamete uğramasının önüne geçilmesi hedeflenmektedir.
Sosyal ağ sağlayıcıların, çocuklara yönelikayrıştırılmış hizmet sunmasının sağlanması suretiyle çocukların sosyal ağlarda daha etkin korunmasıhedeflenmektedir.
Başkantarafından verilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararlarının sosyal ağsağlayıcılar tarafından yerine getirilmemesi durumuna dair ilave yaptırımlar öngörülmektedir.
Sosyal ağ sağlayıcının, başlık etiketleri veya öneçıkarılan içerikler aracılığıyla ortam sağladığı başkasına ait yayın yoluyla işlenen suçtan, yayınısunuş biçiminden kullanıcının söz konusu yayına ulaşmasını amaçladığı açıkça belli ise sorumlututularak cezalandırılmaktadır.
Sosyal ağ sağlayıcıların kişilerin can ve malgüvenliğini tehlikeye sokan içeriğe ve içeriği oluşturana ilişkin bilgileri yetkili kolluk birimleriyle paylaşma yükümlülüğü getirilmektedir.
MADDE 37 :
Teklifin 37.maddesi ile; Türkiye'de yerleşik olmamakla birlikte, Türkiye'deki herhangi bir mevzuata tabi tutulmadan yurtdışından internet üzerinden sesli, yazılı vegörsel iletişim hizmeti sunulmasında haksız rekabetinönlenmesi amacıylaKuruma (BTK) bu hizmetlere ilişkin gereklidüzenlemeleri yapma ve ilgili tedbirleri alma hususunda yetki verilmektedir.
MADDE 38 :
Teklifin 38.maddesi ile; yurtdışı merkezli şebekeler üstühizmet sunanlar hakkında caydırıcı tedbirler ancak ilgili hizmete erişim engeli ile alınabileceğinden,bu hususa yönelik de yaptırım hükmü getirilmektedir. BTK şebekeler üstü hizmet sağlayıcılar bakımından internet trafiği bant genişliğinin daraltılmasınaveya erişimin engellenmesine yönelik olarak yaptırım uygulayabilecektir.
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ :
Bu bilgi notu hazırlanırken, Kanun Teklifi, Genel Gerekçe, Madde Gerekçeleri ve ilgili mevzuatın incelenmesinin yanısıra;
- Türkiye Yerel Radyo, Televizyon ve İnternet Yayıncıları Federasyonu Temsilcisi Sn. Vedat Gündoğan,
- Türkiye Gazeteciler Federasyonu Temsilcileri,
- Mersin Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Sn. Kaya TEPE,
- İnternet Haber Gazeteleri Temsilcisi Sn. Adnan Yüce
- Portakal Ajans, Aşk Fm. Radyo ve İnternet Haber Temsilcisi Sn. Gülay Kankalp,
İle yapılan görüşmeler neticesinde;
1- Yeni KanunTeklifi ile Basın özgürlüğü kısıtlanmaktadır.
2- İnternet Haber gazeteciliği yapanların da Basın Kartı alabilmeleri sağlanırken, Basın Kartları komisyonunda gazetecilerin haklarını savunan meslek örgütleriyok sayılmaktadır.
3- Kanun Teklifi ile getirilen cezai hükümlerle halkın haber alma özgürlüğüne darbe vurulmak istenmekte ve Anadolu Basınıyok edilmek istenilmektedir.
4- Yıllardır beklenen internet medyasıyla ilgili bir yasa teklifinin TBMM’ye sunulmasını olumlu bulmakla birlikte, teklifin gazetecilik meslek örgütlerinin görüşlerine başvurulmadan, ortak akla ihtiyaç duyulmadan, tepeden inmeci bir anlayışla hazırlanmıştır.
5- KanunTeklifini hazırlayan ve TBMM’ye sunan siyasi parti temsilcilerinin toplumun haber alma hakkına hizmet eden internet medyasıyla ilgili bir düzenleme hazırlığı içindeyken gazetecilik meslek örgütlerini dışlamış olması, bunun yerine ilgili kurumların bürokratlarının görüşlerine başvurmuş olmaları, teklif sahiplerinin Türk basınına bakış açısını da göstermektedir.
6- Dezenformasyonla Mücadele etmek adı altında, basın özgürlüğü kısıtlanmakta, gazetecilerin haklarını gasp edilmektedir.
7- KanunTeklifi içinde internet haber siteleriyle ilgili resmi ilan yayın hakkı, çalışanların basın kartı sahibi olabilme hakkı gibi düzenlemeleri olumlu bulmakla birlikte sosyal medyada yaşanılan dezenformasyonla mücadele adına, internet medyasına bir ağır sansür mekanizması kurulmak istendiği çok açık bir şekilde görülmektedir.
8- KanunTeklifi, Türk Ceza Yasası’na ilginç bir şekilde “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” şeklinde yeni bir suç tanımı ilave ederken, bu suçu işleyenlere hapis cezası getirmektedir.
9- İnternet medyasına yönelik baskıcı tedbirler arasında para cezası, resmi ilan kesimi gibi cezalar öngören yasa teklifi bir siyasi taraf olan İletişim Başkanı’nı internet medyası üzerinde tek söz sahibi haline getirmektedir.
10- Cevap ve düzeltme hakkı yasa teklifiyle kötü kullanıma açık hale getirilmekte, yayınlanan haber tümüyle doğru olsa bile, mahkeme kararıyla cevap ve düzeltme metninin yayınlanması zorunlu kılınmaktadır. Oysa cevap ve düzeltme hakkı sadece gerçeğe aykırı haberlerde kullanılması gereken bir haktır.
11- Kanun Teklifinde zor şartlar altında yayınlarını sürdürmeye çalışan Televizyon ve Radyolar için herhangi bir düzenleme yapılmaması bu yayın kuruluşlarının kapanmasına neden olacaktır.
12- Kanun teklifiyle basın kartlarıkomisyonunun 9 üyesinden 5’inin İletişim Başkanlığı tarafından belirlenmesi ve meslek kuruluşlarının oluşturduğu üst kuruluşlar komisyon dışında tutulmaktadır.
13- Üst kuruluşların komisyon dışında tutulmasıbasın kartlarının hak edenlere değil de iktidara yakın kişilere verileceği endişesine yol açmaktadır.
14- Basın kartlarının iptalini kolaylaştıran madde de gazeteciler üzerinde tehdit oluşturabilecek ifadeler içermektedir.
15- Kanun teklifi, Basın İlan Kurumu Genel Kurul üye sayısını 36’dan 42’ye çıkarıyor.Meslek kuruluşları, Genel Kurul’un Basın İlan Kurumu üzerinde bir yük olduğu ve lağvedilmesi yönünde görüş belirtmektedirler.
Anayasanın 26. maddesinin 1. fıkrasına göre; Herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir. Bu hürriyet resmi makamların müdahalesi olmaksızın haber veya fikir almak ya da vermek serbestliğini de kapsar.
Anayasamızın 28 maddesine göre;“Basın hürdür, sansür edilemez. Basımevi kurmak izin alma ve mali teminat yatırma şartına bağlanamaz. Devlet, basın ve haber alma hürriyetlerini sağlayacak tedbirleri alır” düzenlemeleri karşısında, Kanun Teklifi ile getirilmek istenilen düzenlemelerin büyük çoğunluğunun ve özellikle de dezenformasyona ilişkin 29. maddesi, sansür zihniyetinin bir tezahürüdür.
Bu bilgi notunun yanısıra, Adalet Komisyonu’nda yapılacak görüşmeler neticesinde Kanun Teklifinin aynen kabulü kararının çıkması durumunda,“muhalefet şerhi” de hazırlanarak Sayın Başkanlığa sunulacaktır” ..
,
Av. Süleyman ÇETİN
RATEF(Radyo Televizyon yayıncıları Federasyonu )
Eski Genel sekreteri
Yeni yasa tasarısı özgür yayıncılığı,gazeteciliği,radyoları bitirir.”.DEDİ..
“yeni yasa ile radyolar tamamen biter”
RADYO Tv Yayıncıları Federasyonu (RATEF) eski genel sekreteri Av.Süleyman Çetin,
“; Dijitalleşen dünyada, sosyal medya ve internet haberleşme ağlarının denetim altına alınması” konusunda hazırlanan kanun teklifinde,Yayıncıların,gazetecilerin,Meslek örgütlerinin görüşleri alınmadan tasarı hazırlandı.
Bu tasarı ile özgür yayıncılık,gazetecilik yapılamaz.
Radyolar da tamamen kapsam dışına çıkarılarak,kaderlerine terk edilmiştir “dedi..
Av. Süleyman ÇETİN “devamla “Adalet ve Kalkınma Partisi tarafından TBMM’ne sunulan 27.05.2022 tarih ve 2/4471Sayılı “Basın Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” başlığı altındaki teklif, TBMM Adalet Komisyonu’na sunulmuştur.
Kanun Teklifi 2’si yürürlük maddesi olmak üzere toplam 40 maddeden oluşmaktadır.
Kanun Teklifinin Genel Gerekçesinden de anlaşılacağı üzere; Basın Kanunu ve sair kanunlarda değişiklik yapan kanun teklifinin temel amacı; dijitalleşen dünyada, sosyal medya ve internet haberleşme ağlarının denetim altına alınmasıdır.
Kanun Teklifi hakkında, özellikle basın yayın kuruluşları temsilcileri, dijital medya platformların temsilcileri, meslek kuruluşları temsilcilerivle . görüşmeler yapılmıştır.
Yapılan bu görüşmeler neticesinde; anılan Kanun Teklifi hazırlanırken yukarıda belirtilmiş bulunan temsilcilerin hiçbirisi ile görüşme yapılmadığı, taslak metin hakkında görüş ve önerilerinin alınmadığı ve kendilerinin de Kanun Teklifi metninden TBMM Adalet Komisyonu’na sunulması ile haberdar olduklarını belirtmişlerdir.
MADDELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
MADDE 1 :
Kanun Teklifinin 1.maddesi ile;5187 sayılı BasınKanunu’nun 1 inci maddesinin birinci fıkrası ile ikinci fıkrasında yer alan "yayımını" ibaresi "yayımı ile internet haber sitelerini"şeklinde değiştirilmiş ve bu değişikliklerle internet medya yayıncılarının da “Basın Kartı” sahibi olabilmelerine olanak sağlanmıştır. Anılan düzenleme bu yönü ile olumludur.
MADDE 2 :
Kanun Teklifinin 2.maddesi ile;süreli yayın tanımına internet haber siteleri deeklenmekte ve böylece internet haber siteleri de “süreli yayın” tanımı kapsamına alınmaktadır.
MADDE 3 :
Kanun Teklifinin 3.maddesi ile; internet sitelerinin künyelerinin kullanıcılar tarafından görülebilmesi ve dijital yayınların yayın tarihlerinin belirli olması zorunluluğu getirilerek, hukuk dışı yayınlarda sorumluların ve sorumluluk tarihlerinin tespitinin sağlanması amaçlanmıştır.
MADDE 4 :
Kanun Teklifinin 4.maddesi ile; internet sitelerininuygun “Elektronik Tebligat”adreslerinin bildirilmesi ve bu sayede basın duyurularının ve yargı organlarıncaverilen yayın yasağı kararlarının hızlı ve etkin bir şekilde tebliğinin sağlanması amaçlanmaktadır.
MADDE 5 :
Kanun Teklifinin 5.maddesi ile; internet haber siteleri için yayın durdurma müeyyidesi yerine, verilen süre içerisinde eksikliklerin giderilmemesi ya da gerçeğe aykırı bilgilerin düzeltilmemesi halinde öngörülen usul çerçevesinde “haber sitesi vasfı kazanamaması” kararı ile internet haber sitesi vasfını kazanamayan haber sitesi süreli yayın kapsamının dışındabırakılmış olacaktır.
MADDE 6 :
Teklifin 6.maddesi ile; İnternet haber sitelerinin yayınladıkları içerikleri doğruluğu, bütünlüğü ve erişilebilirliğisağlanmış şekilde iki yıl süre ile muhafaza etmeye ve gerektiğinde talep eden yetkili mercilere teslimetmeye, soruşturma veya kovuşturma konusu yapılması halinde,yetkili mercilerce ilgili internet haber sitesine bildirilmesine kadarsoruşturma veya kovuşturma konusu yayın kaydının saklanması zorunlu hale getirilmiştir.
MADDE 7 :
Teklifin 7.maddesi ile;cevap ve düzeltme hakkına ilişkin yükümlülükler getirilmiştir.
MADDE 8 :
Teklifin 8.maddesi ile;teslim ve muhafaza yükümlülüğünü yerine getirmeyen internet haber sitesi sorumlu müdürlerine müeyyide getirilmiştir.
MADDE 9 :
Teklifin 9.maddesi ile; dava açma süreleri ve bu sürelerin ne zaman başlayacağına ilişkin hükümler düzenleme altına alınmıştır.
MADDE 10 :
Teklifin 10.maddesi ile; basın kartı başvurusunun 14 nolu CumhurbaşkanlığıKararnamesinde düzenlenen görevine uygun bir şekilde İletişim Başkanlığına yapılacağı düzenlenmiştir.
MADDE 13 :
Teklifin 13.maddesi ile; yabancı medya mensuplarının basın kartını hangi şartlardaalacağı düzenlenerek, basın kartı alım işlemlerinde karşılıklılık esasının gözetileceği belirtilmiştir.
MADDE 14 :
Teklifin 14.maddesi ile; basın kartı başvurularını değerlendirecek Komisyonunkimlerden teşekkül edeceği, üye sayısı, görev süresi belirlenmektedir.
MADDE 15 :
Teklifin 15.maddesi ile: basın kartı sahibinin basın ahlâk esaslarına aykırı faaliyet vedavranışlarda bulunması halinde basın kartlarının Komisyon kararıyla iptal edileceği öngörülmüştür.
MADDE 16 :
Teklifin 16.maddesi ile; basın kartı sahibinin gerekli nitelikleri kaybettiğininanlaşılması nedeniyle basın kartının iptal edilmesi halinde iptal tarihinden itibaren bir yıl; basınahlâk esaslarına aykırı faaliyet ve davranışlarda bulunması neticesinde iptal edilmesi halinde ise beş yıl süre boyunca yeniden basın kartı düzenlenemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
MADDE 19 :
Teklifin 19.maddesi ile; 36 kişilik Basın İlan Kurumu Genel Kurulu 42’ye çıkarılmıştır.
MADDE 20-27:
Teklifin 20-27.maddeleri ile; internet haber sitelerine de resmi ilan ve reklam verilebileceğive uyulması gereken kurallar düzenlenmiştir.
MADDE 28 :
Teklifin 28.maddesi ile; internet haber siteleri de hukuki ve cezai sorumluluk kapsamına alınmıştır.
MADDE 29 :
Teklifin 29.maddesi ile; “özel saiklerle oluşturuluporganize bir biçimde yayılan içerikler veya bot hesaplar aracılığıyla yapılan paylaşımlar, internetortamındaki dezenformasyonu hızlı bir biçimde artırmaktadır. Bu şekilde maksatlı bir biçimdeoluşturulan uydurma içerikler, fikirler pazarındaki ürün güvenliğini olumsuz etkilemekte, bireylerinkanaat oluşumunu manipüle etmekte ve özgür düşünceyi ipotek altına alarak demokratik ortamınmasumiyetini zedelemektedir.Maddeyle, sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dışgüvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmayaelverişli olacak şekilde alenen yaymak” gerekçeleriyle (dezenformasyon) suç olarak düzenlenmektedir. Fiilin, "kamu barışını bozmaya"elverişli olması aranarak, bu suçun somut tehlike suçu olduğu vurgulanmıştır.Ayrıca suçun, failin gerçek kimliğini gizlemeksuretiyle veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hali, cezada artırım sebebi olaraköngörülmektedir.
MADDE 31 :
Teklifin 31.maddesi ile; Erişim Sağlayıcıları Birliği’nin görev alanı erişimin engellenmesi kararları ile birlikte içeriğin çıkarılması kararlarının uygulanması ile ilgili5651 sayılı Kanun ve diğer özel kanunlarda yapılan değişiklikleri de kapsayacak şekilde yenidenbelirlenmektedir.
MADDE 32 :
Teklifin 32.maddesi ile; İnternet sitelerinin dağınık yapısı nedeniyle içerik veya yer sağlayıcınınnerede bulunduğunun tespitinde yaşanan sorunların ve buna bağlı olarak ortaya çıkan yetkitartışmasının giderilmesi ve katalog suçlarla (Milli İstihbaratTeşkilatının faaliyetleri ve personeline yönelik suç teşkil eden içerikler katalog suçlar kapsamınadahil edilmiştir.) daha etkin mücadele edilebilmesi amacıyla yurt içi yurtdışı ayrımı kaldırılarak Başkanın engelleme yetkisi genişletilmiştir.
MADDE 33 :
Teklifin 33.maddesi ile; Hakim tarafından verilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesikararına konu içeriklerin başka internet adreslerinde de yayınlanması halinde ilgilinin başvurusuüzerine mevcut karardaki içeriklerle aynı olduğu tespit edilen içerikler için yeni bir mahkeme kararı aranmaksızın mevcut karar uygulanacaktır.
MADDE 34 :
Teklifin 34.maddesi ile; 7253 sayılıKanun ile sosyal ağ sağlayıcılara getirilen raporlama yükümlülüğü genişletilerekbelirli suçlara ilişkin olarak yürütülen yargılamafaaliyetleri kapsamında sosyal ağ sağlayıcıların adli mercilere bilgi vermemesi neticesindesoruşturma ve kovuşturmaların akamete uğramasının önüne geçilmesi hedeflenmektedir.
Sosyal ağ sağlayıcıların, çocuklara yönelikayrıştırılmış hizmet sunmasının sağlanması suretiyle çocukların sosyal ağlarda daha etkin korunmasıhedeflenmektedir.
Başkantarafından verilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararlarının sosyal ağsağlayıcılar tarafından yerine getirilmemesi durumuna dair ilave yaptırımlar öngörülmektedir.
Sosyal ağ sağlayıcının, başlık etiketleri veya öneçıkarılan içerikler aracılığıyla ortam sağladığı başkasına ait yayın yoluyla işlenen suçtan, yayınısunuş biçiminden kullanıcının söz konusu yayına ulaşmasını amaçladığı açıkça belli ise sorumlututularak cezalandırılmaktadır.
Sosyal ağ sağlayıcıların kişilerin can ve malgüvenliğini tehlikeye sokan içeriğe ve içeriği oluşturana ilişkin bilgileri yetkili kolluk birimleriyle paylaşma yükümlülüğü getirilmektedir.
MADDE 37 :
Teklifin 37.maddesi ile; Türkiye'de yerleşik olmamakla birlikte, Türkiye'deki herhangi bir mevzuata tabi tutulmadan yurtdışından internet üzerinden sesli, yazılı vegörsel iletişim hizmeti sunulmasında haksız rekabetinönlenmesi amacıylaKuruma (BTK) bu hizmetlere ilişkin gereklidüzenlemeleri yapma ve ilgili tedbirleri alma hususunda yetki verilmektedir.
MADDE 38 :
Teklifin 38.maddesi ile; yurtdışı merkezli şebekeler üstühizmet sunanlar hakkında caydırıcı tedbirler ancak ilgili hizmete erişim engeli ile alınabileceğinden,bu hususa yönelik de yaptırım hükmü getirilmektedir. BTK şebekeler üstü hizmet sağlayıcılar bakımından internet trafiği bant genişliğinin daraltılmasınaveya erişimin engellenmesine yönelik olarak yaptırım uygulayabilecektir.
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ :
Bu bilgi notu hazırlanırken, Kanun Teklifi, Genel Gerekçe, Madde Gerekçeleri ve ilgili mevzuatın incelenmesinin yanısıra;
- Türkiye Yerel Radyo, Televizyon ve İnternet Yayıncıları Federasyonu Temsilcisi Sn. Vedat Gündoğan,
- Türkiye Gazeteciler Federasyonu Temsilcileri,
- Mersin Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Sn. Kaya TEPE,
- İnternet Haber Gazeteleri Temsilcisi Sn. Adnan Yüce
- Portakal Ajans, Aşk Fm. Radyo ve İnternet Haber Temsilcisi Sn. Gülay Kankalp,
İle yapılan görüşmeler neticesinde;
1- Yeni KanunTeklifi ile Basın özgürlüğü kısıtlanmaktadır.
2- İnternet Haber gazeteciliği yapanların da Basın Kartı alabilmeleri sağlanırken, Basın Kartları komisyonunda gazetecilerin haklarını savunan meslek örgütleriyok sayılmaktadır.
3- Kanun Teklifi ile getirilen cezai hükümlerle halkın haber alma özgürlüğüne darbe vurulmak istenmekte ve Anadolu Basınıyok edilmek istenilmektedir.
4- Yıllardır beklenen internet medyasıyla ilgili bir yasa teklifinin TBMM’ye sunulmasını olumlu bulmakla birlikte, teklifin gazetecilik meslek örgütlerinin görüşlerine başvurulmadan, ortak akla ihtiyaç duyulmadan, tepeden inmeci bir anlayışla hazırlanmıştır.
5- KanunTeklifini hazırlayan ve TBMM’ye sunan siyasi parti temsilcilerinin toplumun haber alma hakkına hizmet eden internet medyasıyla ilgili bir düzenleme hazırlığı içindeyken gazetecilik meslek örgütlerini dışlamış olması, bunun yerine ilgili kurumların bürokratlarının görüşlerine başvurmuş olmaları, teklif sahiplerinin Türk basınına bakış açısını da göstermektedir.
6- Dezenformasyonla Mücadele etmek adı altında, basın özgürlüğü kısıtlanmakta, gazetecilerin haklarını gasp edilmektedir.
7- KanunTeklifi içinde internet haber siteleriyle ilgili resmi ilan yayın hakkı, çalışanların basın kartı sahibi olabilme hakkı gibi düzenlemeleri olumlu bulmakla birlikte sosyal medyada yaşanılan dezenformasyonla mücadele adına, internet medyasına bir ağır sansür mekanizması kurulmak istendiği çok açık bir şekilde görülmektedir.
8- KanunTeklifi, Türk Ceza Yasası’na ilginç bir şekilde “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” şeklinde yeni bir suç tanımı ilave ederken, bu suçu işleyenlere hapis cezası getirmektedir.
9- İnternet medyasına yönelik baskıcı tedbirler arasında para cezası, resmi ilan kesimi gibi cezalar öngören yasa teklifi bir siyasi taraf olan İletişim Başkanı’nı internet medyası üzerinde tek söz sahibi haline getirmektedir.
10- Cevap ve düzeltme hakkı yasa teklifiyle kötü kullanıma açık hale getirilmekte, yayınlanan haber tümüyle doğru olsa bile, mahkeme kararıyla cevap ve düzeltme metninin yayınlanması zorunlu kılınmaktadır. Oysa cevap ve düzeltme hakkı sadece gerçeğe aykırı haberlerde kullanılması gereken bir haktır.
11- Kanun Teklifinde zor şartlar altında yayınlarını sürdürmeye çalışan Televizyon ve Radyolar için herhangi bir düzenleme yapılmaması bu yayın kuruluşlarının kapanmasına neden olacaktır.
12- Kanun teklifiyle basın kartlarıkomisyonunun 9 üyesinden 5’inin İletişim Başkanlığı tarafından belirlenmesi ve meslek kuruluşlarının oluşturduğu üst kuruluşlar komisyon dışında tutulmaktadır.
13- Üst kuruluşların komisyon dışında tutulmasıbasın kartlarının hak edenlere değil de iktidara yakın kişilere verileceği endişesine yol açmaktadır.
14- Basın kartlarının iptalini kolaylaştıran madde de gazeteciler üzerinde tehdit oluşturabilecek ifadeler içermektedir.
15- Kanun teklifi, Basın İlan Kurumu Genel Kurul üye sayısını 36’dan 42’ye çıkarıyor.Meslek kuruluşları, Genel Kurul’un Basın İlan Kurumu üzerinde bir yük olduğu ve lağvedilmesi yönünde görüş belirtmektedirler.
Anayasanın 26. maddesinin 1. fıkrasına göre; Herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir. Bu hürriyet resmi makamların müdahalesi olmaksızın haber veya fikir almak ya da vermek serbestliğini de kapsar.
Anayasamızın 28 maddesine göre;“Basın hürdür, sansür edilemez. Basımevi kurmak izin alma ve mali teminat yatırma şartına bağlanamaz. Devlet, basın ve haber alma hürriyetlerini sağlayacak tedbirleri alır” düzenlemeleri karşısında, Kanun Teklifi ile getirilmek istenilen düzenlemelerin büyük çoğunluğunun ve özellikle de dezenformasyona ilişkin 29. maddesi, sansür zihniyetinin bir tezahürüdür.
Bu bilgi notunun yanısıra, Adalet Komisyonu’nda yapılacak görüşmeler neticesinde Kanun Teklifinin aynen kabulü kararının çıkması durumunda,“muhalefet şerhi” de hazırlanarak Sayın Başkanlığa sunulacaktır” ..
,
Av. Süleyman ÇETİN
RATEF(Radyo Televizyon yayıncıları Federasyonu )
Eski Genel sekreteri