0 ile 2000 TL /Mwh aralığında değişen fiyat aralığı, geçtiğimiz yıl 4 ay için 0-500 TL/ Mwh saat aralığına düşürülmüştü. Gün içi arz fiyatının özellikle tüketim arttığı zaman ve soğuk havalarda yükseltilmesi özel şirketler için kar kapısını aralıyor.
Gürer: “Sayıştay geçmiş KİT Komisyon raporlarında 0-2000 TL/Mwh saat aralığının yüksek olduğunu ve düşürülmesi gerektiği yönünde önerisi bulunduğunu ve bu aralığın haksız kazanç yolunu araladığını ifade etmişti..”
“BU HAKSIZ KAZANÇTAN NE ZAMAN VAZGEÇECEKSİNİZ?”
CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer yaptığı konuşmada ve Bakan’a yönelttiği sorularda, doğalgazla enerji üreten şirketlerin gün içi arz fiyat aralığına dikkat çekti. Gürer, “Doğalgazla enerji üreten özel şirketler için gün içi arz fiyatı sıfır ile 2 bin lira/megavat arasında değişmektedir. Mevsim etkisiyle soğuk havada kar yağdığında fiyat fırlamaktadır. Geçen yıl sıfır ile 500 lira/megavat saat arası düşürmüştünüz. Dört ay sonra tekrar 2 bin lira/Mwh neden taşıdınız? Bu haksız ve aşırı fiyat uygulaması neden sürdürülmektedir? Bu konuda bir düzenleme düşünmekte misiniz?” Diye sordu.
“FİYAT ARALIĞI, GÜRER VE BAKAN ARASINDA TARTIŞMAYA NEDEN OLDU”
ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI FATİH DÖNMEZ - Teklif varsa bu tekliflerini atıyorlar. Yani klasik aslında, yapılan iş arzla talebin kesiştiği yerde fiyatın oluşmasını sağlamak.
ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) – Kar yağınca iş değişiyor.
ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI FATİH DÖNMEZ – Tabii, yani her saat için yarışıyorlar. Yaklaşık katılımcı sayımız herhâlde 1.200 civarında bir katılımcı var. Tabii, o gün santrali uygun olan, elverişli olanlar bu tekliflerini veriyor, bakımda, arızada olanlar vermiyor ama her gün bu eşleşme oluyor.
Şimdi, bu eşleşmeyi belki biraz anlatmakta fayda var çünkü arz-talebin nerede kesiştiği, fiyatın nasıl oluştuğuyla ilgili bir örnek gün aldık. Aslında bunlar EPİAŞ’ın bültenlerinde de günlük aynı bizim Borsa İstanbul’da olduğu gibi ilan ediliyor yani toptan satış fiyatları elektrik fiyatlarını burada görebiliyorsunuz. Şu anda 4 Kasım 2019 için gün öncesi piyasasına gelen tekliflerin yakıt tiplerine göre dağılımı.
Şimdi, saat itibarıyla günlük yirmi dört saati böldüğümüzde, yani aslında bir gün önceden gelen talepleri görüyorsunuz, atılan teklifler var. Bakın, talebin üstünde gerçekleşen tekliflere bakıyoruz, şurası için söyleyeyim, orada da PTF fiyatı var, aşağı yukarı bu fiyat o saatlerde, ilk saat için söylüyorum, 200 liranın altında yani 20 kuruş kilovat saatten bir fiyatı oluşmuş.
Bakın, gece dörtte talep çok fazla yok ama üretmek zorunda olan bazı santraller de var özellikle kömür yani bu gaz santrali gibi değil, “Hemen frenden ayağı çektim, santral sustu.” diyemiyoruz, o saatte birkaç kuruşa kadar inen bir fiyat var. Tam tersine talebin yüksek olduğu saatlerde de fiyatların 300 liralara kadar yani 30 kuruş civarına yükseldiği fiyatlar da var.
ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) – En yüksek kaçı gördü Sayın Bakan?
ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI FATİH DÖNMEZ – Bugün için mi?
ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) – Bu yıl, bu yıl. Yani ocak ayında, şubatta kar yağdığında 1.200 liraya, 1.400 liraya çıktı mı?
ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI FATİH DÖNMEZ – Yok, öyle bir şey yok, siz onu söylediniz.
ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) – Ama var o geçmişte.
ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI FATİH DÖNMEZ – Hayır, şöyle bir şey var.
ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) – Hâlâ da çıkıyor doğal gazda.
ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI FATİH DÖNMEZ – Bakın, şöyle: O bir emniyet supabı. Burada dikkat ederseniz arz ve talebin kesiştiği durumlarda böyle bir sıkıntı yok. Ama düşünün arzda bir sıkıntı var, talep arttı yani teorik olarak sonsuzda birleşir fiyat, uçabilir. Onun için “cap” konur. O bahsettiğiniz 2.000 liralık “cap” teorik olarak var, bugüne kadar benim bildiğim, Başkanımız burada, o fiyatları görmedi. O bahsettiğiniz kışa girerken 500 liraya düşme birkaç sene önce özellikle doğal gaz depolarının yetişmediği dönemden bahsediyorum, o tarihlerde zaman zaman doğal gaz santralinin talebini karşılayacak kadar bir altyapı yoktu, ondan dolayı da talebi karşılayamaz ve fiyatlar anormal çıkabilir, birilerine de haksız kazanç olmasın diye o “cap” 500 lira o maksatla olmuştu.
ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) – Ama 500 lira 2000 lira olarak duruyor.
ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI FATİH DÖNMEZ – Efendim, zaten yani o çalışmıyor, şu anda onu anlatmaya çalışıyorum.
Bakın, günün her saatinde... Yani Üç yılda bir defa olmuş bir şeyden bahsediyorsunuz.
ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) – Ama bir yılı götürüyor.
ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI FATİH DÖNMEZ – Neyse ben ikili konuşmak istemiyorum, teknik bir şey
ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI FATİH DÖNMEZ – Burada aslında arzın talebin yukarıda gerçekleştiğini ve buna bağlı olarak da rekabetçi fiyatların oluştuğunu, bu fiyatların da hepimizin kullandığı elektrik fiyatlarında bir unsur olduğunu ifade etmeye çalışıyorum.
Şimdi, her defasında şahsıma veya EPDK Başkanına dönük “Bu zamlar niçin yapılıyor?” noktasında birtakım eleştiriler alıyoruz. Aslında maliyetler neyse son tarifelere yansıtılan o, EPDK’nin de yaptığı, Bakanlığın da yaptığı gelen maliyetleri bir metodoloji içerisinde yansıtmak.
Gürer: “Sayıştay geçmiş KİT Komisyon raporlarında 0-2000 TL/Mwh saat aralığının yüksek olduğunu ve düşürülmesi gerektiği yönünde önerisi bulunduğunu ve bu aralığın haksız kazanç yolunu araladığını ifade etmişti..”
“BU HAKSIZ KAZANÇTAN NE ZAMAN VAZGEÇECEKSİNİZ?”
CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer yaptığı konuşmada ve Bakan’a yönelttiği sorularda, doğalgazla enerji üreten şirketlerin gün içi arz fiyat aralığına dikkat çekti. Gürer, “Doğalgazla enerji üreten özel şirketler için gün içi arz fiyatı sıfır ile 2 bin lira/megavat arasında değişmektedir. Mevsim etkisiyle soğuk havada kar yağdığında fiyat fırlamaktadır. Geçen yıl sıfır ile 500 lira/megavat saat arası düşürmüştünüz. Dört ay sonra tekrar 2 bin lira/Mwh neden taşıdınız? Bu haksız ve aşırı fiyat uygulaması neden sürdürülmektedir? Bu konuda bir düzenleme düşünmekte misiniz?” Diye sordu.
“FİYAT ARALIĞI, GÜRER VE BAKAN ARASINDA TARTIŞMAYA NEDEN OLDU”
ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI FATİH DÖNMEZ - Teklif varsa bu tekliflerini atıyorlar. Yani klasik aslında, yapılan iş arzla talebin kesiştiği yerde fiyatın oluşmasını sağlamak.
ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) – Kar yağınca iş değişiyor.
ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI FATİH DÖNMEZ – Tabii, yani her saat için yarışıyorlar. Yaklaşık katılımcı sayımız herhâlde 1.200 civarında bir katılımcı var. Tabii, o gün santrali uygun olan, elverişli olanlar bu tekliflerini veriyor, bakımda, arızada olanlar vermiyor ama her gün bu eşleşme oluyor.
Şimdi, bu eşleşmeyi belki biraz anlatmakta fayda var çünkü arz-talebin nerede kesiştiği, fiyatın nasıl oluştuğuyla ilgili bir örnek gün aldık. Aslında bunlar EPİAŞ’ın bültenlerinde de günlük aynı bizim Borsa İstanbul’da olduğu gibi ilan ediliyor yani toptan satış fiyatları elektrik fiyatlarını burada görebiliyorsunuz. Şu anda 4 Kasım 2019 için gün öncesi piyasasına gelen tekliflerin yakıt tiplerine göre dağılımı.
Şimdi, saat itibarıyla günlük yirmi dört saati böldüğümüzde, yani aslında bir gün önceden gelen talepleri görüyorsunuz, atılan teklifler var. Bakın, talebin üstünde gerçekleşen tekliflere bakıyoruz, şurası için söyleyeyim, orada da PTF fiyatı var, aşağı yukarı bu fiyat o saatlerde, ilk saat için söylüyorum, 200 liranın altında yani 20 kuruş kilovat saatten bir fiyatı oluşmuş.
Bakın, gece dörtte talep çok fazla yok ama üretmek zorunda olan bazı santraller de var özellikle kömür yani bu gaz santrali gibi değil, “Hemen frenden ayağı çektim, santral sustu.” diyemiyoruz, o saatte birkaç kuruşa kadar inen bir fiyat var. Tam tersine talebin yüksek olduğu saatlerde de fiyatların 300 liralara kadar yani 30 kuruş civarına yükseldiği fiyatlar da var.
ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) – En yüksek kaçı gördü Sayın Bakan?
ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI FATİH DÖNMEZ – Bugün için mi?
ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) – Bu yıl, bu yıl. Yani ocak ayında, şubatta kar yağdığında 1.200 liraya, 1.400 liraya çıktı mı?
ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI FATİH DÖNMEZ – Yok, öyle bir şey yok, siz onu söylediniz.
ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) – Ama var o geçmişte.
ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI FATİH DÖNMEZ – Hayır, şöyle bir şey var.
ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) – Hâlâ da çıkıyor doğal gazda.
ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI FATİH DÖNMEZ – Bakın, şöyle: O bir emniyet supabı. Burada dikkat ederseniz arz ve talebin kesiştiği durumlarda böyle bir sıkıntı yok. Ama düşünün arzda bir sıkıntı var, talep arttı yani teorik olarak sonsuzda birleşir fiyat, uçabilir. Onun için “cap” konur. O bahsettiğiniz 2.000 liralık “cap” teorik olarak var, bugüne kadar benim bildiğim, Başkanımız burada, o fiyatları görmedi. O bahsettiğiniz kışa girerken 500 liraya düşme birkaç sene önce özellikle doğal gaz depolarının yetişmediği dönemden bahsediyorum, o tarihlerde zaman zaman doğal gaz santralinin talebini karşılayacak kadar bir altyapı yoktu, ondan dolayı da talebi karşılayamaz ve fiyatlar anormal çıkabilir, birilerine de haksız kazanç olmasın diye o “cap” 500 lira o maksatla olmuştu.
ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) – Ama 500 lira 2000 lira olarak duruyor.
ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI FATİH DÖNMEZ – Efendim, zaten yani o çalışmıyor, şu anda onu anlatmaya çalışıyorum.
Bakın, günün her saatinde... Yani Üç yılda bir defa olmuş bir şeyden bahsediyorsunuz.
ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) – Ama bir yılı götürüyor.
ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI FATİH DÖNMEZ – Neyse ben ikili konuşmak istemiyorum, teknik bir şey
ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI FATİH DÖNMEZ – Burada aslında arzın talebin yukarıda gerçekleştiğini ve buna bağlı olarak da rekabetçi fiyatların oluştuğunu, bu fiyatların da hepimizin kullandığı elektrik fiyatlarında bir unsur olduğunu ifade etmeye çalışıyorum.
Şimdi, her defasında şahsıma veya EPDK Başkanına dönük “Bu zamlar niçin yapılıyor?” noktasında birtakım eleştiriler alıyoruz. Aslında maliyetler neyse son tarifelere yansıtılan o, EPDK’nin de yaptığı, Bakanlığın da yaptığı gelen maliyetleri bir metodoloji içerisinde yansıtmak.