Sivil toplum kuruluşlarında ya da farklı sektörlerde çalışan, gönüllü olan arkadaşlarımızın aşina olduğu bir kavramdır proje ve proje yönetimi. Kaynak geliştirme yöntemlerinden biri olarak ’ta değerlendirebileceğimiz projeler, kurumların finansmanı açısından son derece önemlidir. Tabiki de projeleri salt ‘bütçe’ açısından değil, yaratmış olduğu sosyal fayda açısından da değerlendirmeliyiz.
Hak temelli çalışma alanında hızlıca yayılan proje kavramı nedir, iyi bir projede olması gerekenler nelerdir ve en önemlisi projenin hazırlanış aşamasından değerlendirme aşamasına kadar geçen süreyi kapsayan proje döngüsü kavramları üzerinde kısaca durmak istiyorum.
Öncelikle proje nedir diye soracak olsak eminim ki herkesin kendine göre tanımı ve yaklaşımı bulunmaktadır. Bugüne kadar gerçekleştirmiş olduğumuz projeler özelinde yaşadığımız deneyimler, bulunduğumuz ve çalıştığımız konum ve aldığımız eğitimler birbirinden farklı proje tanımlarını karşımıza çıkarmaktadır. Ancak en genel ve yaygın anlamda kullanılan tanımına baktığımız zaman proje, belirli bir yerde, belirli bir süre içerisinde, belirli bir bütçe ile, net olarak tanımlanan amaçların gerçekleştirilmesine yönelik olarak planlanan faaliyetler bütünüdür. Proje tanımının içerisinde de belirtildiği gibi bir projeden bahsedebilmemiz için, gerçekleştireceğimiz faaliyetlerin olması, bu faaliyetlerin bir soruna çözüm bulmayı amaçlaması ve belirlenmiş bir süresi, belirli bir bütçesi ve projenin belirli bir yerde/mekânda gerçekleştirilmiş olması gerekmektedir. Öyleyse, her fikir bir proje değildir. Fikirlerin hayata geçmesi ve sürdürülebilir olması için yukarıda değindiğimiz unsurların bulunması gerekmektedir.
Bu çerçevede değerlendirdiğimizde, belirtilen unsurların bir projede bulunması o projenin iyi bir proje olduğunu gösterir mi? Tabiki de hayır. İyi bir projede bulunması gereken bazı özellikler bulunmaktadır. Burada değineceğimiz özellikler sadece bu maddelerle sınırlı değildir, yaşanan ve yaşanacak gelişmeler ve tecrübeler ışığında bu maddeler daha çok genişleyecektir. Konumuza tekrar geri dönecek olursak iyi bir projede;
- İyi planlama,
- Yeterli düzeyde örgütsel/kurumsal kapasite,
- İşini iyi yapan ve motivasyonu yüksek bir proje ekibi,
- Projenin gerçek bir sorunu ele alması,
- Hedef grupların ihtiyaçlarına cevap verebilmesi,
- Ortaklar arasında iyi ve açık bir işbölümü ve üstlenilen görevlerin yerine getirilmesinde kararlılık
gibi faktörler bulunmalıdır. Bu faktörler, bir projenin başarısını etkilemektedir.
Son olarak, son yıllarda- özellikle 1990’lardan sonra- gelişme gösteren proje döngüsü – Project cycle- kavramı üzerinde kısaca durmak istiyorum. Proje döngüsü, proje tasarımının kalitesini iyileştirmek ve etkinliğini arttırmak için kullanılan bir yöntemdir. Genel olarak döngü, tanımlama, tasarım, değerlendirme, uygulama ve izleme aşamalarından oluşmaktadır. Proje tasarımı ve yönetilmesinde tutarlı ve analitik bir yaklaşım içermesi, faydaların sürekli kılınmasını sağlayacak mekanizmalara sahip olması gibi özellikle proje döngüsü yönetimi sistemini kullanılır ve uygulanır kılmaktadır.
Bir sonraki yazımda, başarısız projelerin nedenlerine ve projenin yürütülmesi konusuna yer vereceğim.